// espeak-ng
// Lëtzebuergesch
// lb_rules
// created by Marco Barnig (mbarnig@pt.lu)
// First version 15.9.2018
// Last update : 8.11.2021
//
// References :
// Peter Gilles; Jürgen Trouvain
// International Journal of the IPA
//
// Wikipedia
//
// https://infolux.uni.lu
// https://github.com/PeterGilles/Luxembourgish-language-resources
// https://lod.lu
// https://ortho.lod.lu
// https://en.wikipedia.org/wiki/Luxembourgish
// https://en.wikipedia.org/wiki/Luxembourgish_phonology
// https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/Luxembourgish
//
//=========================================================
// Lëtzebuergesch
//=========================================================
//
// Vokaler
// lëtzebuergesch Vokal Buchstawen : a, ä, e, é, ë, i, o, u, y
// zousätzlech deitsch Vokal Buchstawen : ö, ü
// zousätzlech franséisch Vokal Buchstawen : à, â, è, ê, ï, ô, û
// Vokal Phonemen IPA : ɑ, aː, ɛː, e, æ, eː, ə, ɐ, i, iː, o, oː, u, uː, y:, ãː, ɛ̃ː, õː, œː
// Vokal Phonemen-ID's eSpeak : A, aA, aE, e, E, eE, @E, eR, I, iI, O, oO, U, uU, UE, eA, iA, oA, OU
// lëtzebuergesch Vokalkoppel Buchstawen : ai, au, äi, ei, eu, éi, ie, ou, ue
// Vokalkoppel Phonemen IPA : æːɪ, ɑʊ, æːʊ, ɑɪ, ɜɪ, oɪ, iə, əʊ, uə
// Vokalkoppel Phonemen-ID's eSpeak : aI, aU, AU, eI, OI, eU, iE, oU, uE
// Total : 30 phonemes
.group a
a a // a : IPA ɑ
_) an (_ an // an : IPA ɑn
_) af (_ a:f // Af ; IPA aː
C) a (C_ a: // Kap : IPA aː
a (CC a // Kapp, blann : IPA ɑ
a (CA a: // Fabel IPA : aː
age arR@E
aller al@Er
awer a:v@Er
.group aa
aa a: // aacht, naass : IPA aː
aach a:x
.group ai
ai eI // daierlech : IPA ɑɪ
.group au
au aU // raumen, Auto : IPA ɑʊ
.group ä
ä aE // Kären : IPA ɛː
ä (CC e // Männer, Käpp : IPA æ
äi aI // Zäit, wäiss, räich : IPA : æːɪ
är aEeR // Stär :IPA ɛːɐ
äer aEeR // Päerd : IPA ɛːɐ
.group e
e @E // e : IPA ə
C) e (C e: // Meter : IPA eː
er eR // Kanner, Auer : IPA ɐ
ech @EX // ech : IPA əɕ
C) ech EX
.group ee
ee e: // Keess : IPA eː
eens e:ns // eens I IPA eːns
eech e:X
.group ei
ei eI // Leit, Weis, deier : IPA ɑɪ
.group eu
eu eU // Euro : IPA oɪ
.group é
é E // Méck, drécken : IPA e
ée e: // Arrivée : IPA eː
éi OI // schéin, fréi : IPA ɜɪ
.group ë
_) ë oE // ëffentlech : IPA ø
ë @E // hëllefen : IPA ə
.group i
i i // i : IPA i
_) i (_ i: // Buchstaw i
C) i (C i: // riseg, siwen : IPA iː
C) i (CC i // midd, Hiwwel : IPA i
ir i:eR // Stir : IPA iːR
ier ieR // Biergem : IPA iːR
iich i:X
issen is@En
.group ii
ii i: // liicht : IPA iː
.group io
iou ioU // Okkasioun : IPA iəʊ
.group ie
ie iE // Wieder, hien : IPA iə
.group o
o o // o : IPA o
_) o (_ o: // Buchstaw o
o (_ o: // Auto : IPA oː
o (C o: // Schof, droleg : IPA oː
o (CC o // Loft, Sonn : IPA o
.group oo
oo o: // Sprooch : IPA oː
ooch o:x
.group ou
ou oU // Schoul, Okkasioun : IPA əʊ
.group oy
oy eU // boy : IPA oɪ
.group u
u u // u : IPA u
_) u (_ u: // Buchstaw u
u (C u: // Tut, Bur : IPA uː
u (CC u // gutt : IPA u
um um // um : IPA um
uge u:rR@E
.group uu
uu u: // Duuscht, Luucht : IPA uː
uuch u:x
.group ue
ue uE // Buedem, Wued : IPA uə
.group y
y i // Syntheess : IPA i
_) y (_ ipzilon // Buchstaw y
_) y J // Yoga : IPA ʒ
y (_ i: // Baby : IPA iː
.group
ö OU // lösen, blöd, können : IPA œː
ü y: // Süden, für : IPA y:
è e: // IPA eː
à a: // IPA aː
â a: // IPA aː
ê e: // IPA ɛː
ô o: // IPA oː
û u: // IPA uː
// Konsonanten : Total 27 phonemes
// lëtzebuergesch Konsonanten Buchstawen : b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, z
// lëtzebuergesch Konsonanten IPA Phonemen : b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, ŋ, p, R, s, t, v, w, z, ʒ, ʁ, ʑ, ʦ, ʃ, dʒ, X, ɕ
// lëtzebuergesch Konsonanten Phonemen-ID's eSpeak : b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, N, p, r, s, t, v, w, z, J, rR, Z, TS, S, dZ, x, X
//
//// Nasal Buchstawen : m, n
// Nasal Phonemen : m, n, ŋ
.group m
_) m (_ em // Buchstaw m
m m // Ham : IPA m
mm m // Mamm : IPA m
mat mat
mir mir
.group n
_) n (_ en // Buchstaw n
n n // Nues : IPA n
nen n@En // ..nen : IPA nən
nnen n@En
nn n // Mann : IPA n
ng N // keng : IPA ŋ
nk N // IPA : ŋ
// Plosiv Buchstawen : p, b, t, d, k, g, q, x
// Plosiv Phonemen : p, b, t, d, k, g, ʒ, ʁ, X
.group p
_) p (_ pe: // Buchstaw p
p p // paken : IPA p
pp p // Papp : IPA p
pen pEn
.group b
_) b (_ be: // Buchstaw b
b b // baken : IPA b
bb b // labber : IPA b
.group t
_) t (_ te: // Buchstaw t
t t // Téi : IPA t
tt t // Blutt : IPA t
tel t@El
tten t@En
.group d
_) d (_ de: // Buchstaw d
d d // Däiwel : IPA d
dd d // Brudder : IPA d
C) d t // Nord, Wand : IPA t
den d@En // den : IPA dən
dden d@En
der deR // der : IPA dɐ
derer d@EreR // Wanderer :
.group k
_) k (_ ka: // Buchstaw k
k k // Keess : IPA k
kk k // Okkasioun : IPA k
ks ks
// De Buchstaw g huet siwen verschidden Aussproochen !
.L01 e i y
.group g
_) g (_ ge: // Buchstaw g
A) g (_ k // Drog : IPA k
g (L01 J // Spigel : IPA ʒ
a) g (_ x // Dag : IPA X
u) g (_ x // Dug : IPA X
ge (_ S // Plage : IPA ʃ
u) g (e rR // Kugel, Jugend : IPA ʁ
a) g (e rR // Lager : IPA ʁ
g g // Gees, goen, Drogen, Negatioun : IPA g
ge (C g@E
gin gin
.group q
_) q (_ ku: // Buchstaw q
_) qu kw // Quell : IPA kw
q k
.group x
_) x (_ ikz // Buchstaw x
x ks // Box : IPA ks
// Frikativ Buchstawen : f, v, s, z, h, c
// zousätzlech deitsch Buchstawen : ß
// zousätzlech franséisch Buchstawen : ç
// Frikativ Phonemen : f, v, s, z, ʦ, h, ʃ, dʒ, χ
.group f
_) f (_ ef // Buchstaw f
f f // Fësch : IPA f
ff f // Peffer : IPA f
fir fieR // fir : IPA fiɐ
fen f@En
.group v
_) v (_ faU // Buchstaw v
v v // Vakanz : IPA v
vun fun
.group s
_) s (_ ez // Buchstaw s
s z // Tasen, Summer : IPA z
ss s // Taass : IPA s
sch S // schéin : IPA ʃ
setz zETS
sen s@En
.group st
_) st (A S // staark : IPA ʃt
str Sr // stramm : IPA ʃr
.group ß
_) ß (_ eszet // Buchstaw ß
ß s // IPA s
.group z
_) z (_ zet // Buchstaw z
z TS // Zuch, schwätzen : IPA ʦ
ze TS@E
.group h
_) h (_ ha: // Buchstaw h
h h // hei, haut : IPA h
.group c
_) c (_ ze: // Buchstaw c
c k // Coca Cola : IPA k
.group ç
ç s // François : IPA s
.group ce
ce s // Glace : IPA s
.group ch
i) ch S // liicht : IPA ʃ
a) ch x // aacht : IPA X
u) ch x // Kuch : IPA X
.group ck
ck k // kucken : IPA k
ckelt k@Elt
.group w
_) w (_ ve: // Buchstaw fw
w v // wëschen, Hiwwel : IPA v
ww v // Hiwwel : IPA v
wwert iv@Ert
// Approximant Buchstawen : j, l
// Approximant Phonemen : j, ʒ, l
.group j
_) j (_ jot // Buchstaw j
j j // Juli, jäizen : IPA j
i) j J // héijen : IPA ʒ
.group l
_) l (_ el // Buchstaw l
log lo:x
loge lo:rR@E
lag la:x
lage la:rR@E
l l // Loft : IPA l
ll l // kill : IPA l
// Trill Buchstaw : r
// Trill Phonem : r
.group r
_) r (_ er // Buchstaw r
r r // Rou : IPA R
rr r // Arrivée : IPA R